ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 |
واج : ترین کوچک واحد سخن است ، که تنها صوت دارد ، اما معنا ندارد ، ولی با عث تغییر معنا می شود.
واج ، به دوقسمت ((صامت))و((مصوت))تقسیم می شود .
صامت: مجموعه ی الفبای زبان فارسی که ((32))واج هستند:( الف/ب/پ/و....../ن/و/ی)
مصوت :شش واج صدادار هستند که به دو دسته ی مصوت بلند و مصوت کوتاه تقسیم می شوند.
شامل(( َ َ ُ )) مصوت های بلند(( آ ، ای ، او))
در زبان فارسی همیشه صامت ها با مصوت ها خوانده می شود و هیچ صامتی به تنهایی تلفظ نمی شود.
تفاوت واج با حرف :واج آوا یا صداست ؛ اما حرف شکل نوشتاری است .
مثال :((خواهر)) (واج) (خ/ ، / ا / ، / ه / ، / َََََََ / ، / ر ////(حرف) ((خ)) ((و)) (( آ )) (( ه )) (( ر ))
در کلمات دو تلفظی مثل ؛ ((مهربان)) یا((روزگار)) بهتر است شکل سه هجایی آن را در ننظر بگیریم.
مهربان / م/ ، / َ / ، / ه / ، / ر / ، / َ / ، /ب/ ، /ا / ، /ن/
الگو ی هجاهای زبان فارسی به سه نوع است:
1-صامت + مصوت = بَ - با
2-صامت+مصوت+صامت +بَر-بار-داد
3-صامت+مصوت+صامت+صامت= نیست - ساخت
مصوت های کوتاه ، همیشه مصوت هستند ؛ اما مصوت های بلند ، تنها زمانی که دومین واج هجا باشد ، مصوت به شمار می آیند.
*(( ا )) ((ی)) ((و))در واژه ی (( ابر )) (( دِ ی )) و((رُو )) (به معنی رفتن )صامت هستند.
*(( ا )) (( ی )) (( و)) در واژه های ((دیروز)) ((ما)) و (( رو )) (به معنی صورت)مصوت هستند.
حروفی که نماینده ی چند واج است ؛
1-((و)) صامت : ,ورزش مصوت : تو - مو
2-(( ا )) صامت : ابر - ایران مصوت : بابا
3-(( ه )) صامت : بَه - بِه - مَه مصوت : مانده - نه
4- ((ی)) صامت : نای- دیماه مصوت : ایران - مجری